از دست دادن دندان در اثر عوامل مختلفی همچون کشیدن دندان، ضربه، پیری و … علاوه بر این که باعث ایجاد اختلال در نحوه جویدن غذا می‌شود، در زیبایی ظاهری و طرح لبخند نیز تاثیر منفی دارد. روش‌های متفاوتی برای پر کردن جای خالی دندان از دست رفته وجود دارد. اما اگر به دنبال روشی دائمی برای درمان هستید ایمپلنت دندان را به شما توصیه می‌کنیم. دندان‌های مصنوعی ممکن است بعد از مدتی مشکلاتی ایجاد کنند اما ایمپلنت‌ها به صورت ثابت در استخوان فک قرار گرفته و برای طولانی مدت بدون هیچ مشکلی مانند دندان‌های اصلی عمل می‌کنند. اگر در ذهن شما هم سوالات زیادی در مورد ایمپلنت وجود دارد تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
ایمپلنت دندان چیست؟
در حال حاضر ایمپلنت روشی پیشرفته و بهترین روش درمانی برای جایگزین کردن دندان از دست رفته است. ایمپلنت یک پایه پیچ مانند از جنس فلز است که داخل استخوان فک قرار داده می‌شود و به عنوان تکیه‌گاه عمل می‌کند. ایمپلنت دندان از سه قسمت اصلی فیکسچر، اباتمنت و پروتز تشکیل می‌شود. قسمت فیکسچر (fixture) همان پایه فلزی است که در نقش ریشه دندان به استخوان فک جوش می‌خورد. این قطعات به اندازه دندان طبیعی ساخته می‌شوند و جنس آن‌ها به گونه‌ای است که با استخوان فک سازگاری دارند. متریال به کار رفته در ساخت فیکسچرها معمولا تیتانیوم خالص است و در برخی موارد از جنس زیرکونیا ساخته می‌شوند.
بخش دیگری از ایمپلنت دندان، قسمت اباتمنت (Abutment) است که روی فیکسچر قرار گرفته و پایه و روکش را به هم متصل می‌کند. درواقع این بخش از ایمپلنت به عنوان رابط است و بالای لثه قرار می‌گیرد. آخرین قسمت از ایمپلنت، پروتز یا روکش آن است و به تاج دندان شباهت دارد. این قسمت مانند دندان‌های طبیعی ساخته می‌شود و نقش مهمی در زیبایی دارد. ایمپلنت‌ها با توجه به شرایط بدنی هر فرد مورد استفاده قرار می‌گیرند و دندانپزشک نسبت به وضعیت دهان و استخوان فک، بهترین نوع ایمپلنت را در سایز و شکل مناسب انتخاب می‌کند. ایمپلنت روشی مطمئن برای جایگزین کردن دندان است و نکته قابل توجه در مورد آن، امکان جای‌گذاری یک و یا چند دندان به روش ایمپلنت است. حتی اگر تعداد زیادی از دندان‌های خود را از دست داده باشید، می‌توانید با ایمپلنت جای خالی همه آن‌ها را پر کنید.
انواع ایمپلنت دندان
ایمپلنت‌ها براساس فاکتورهای مختلف انواع گوناگونی دارند و هرکدام در شرایط مناسب مورد استفاده قرار می‌گیرند. به عنوان مثال از نظر شکل ظاهری در انواع استوانه‌ای، مخروطی و صاف وجود دارند. براساس اندازه در سه گروه استاندارد، پهن و مینی ایمپلنت دسته‌بندی می‌شوند. ایمپلنت‌ها را از لحاظ مراحل کاشت می‌توان در دو گروه تک مرحله‌ای و دو مرحله‌ای قرار داد. متداول‌ترین نوع دسته‌بندی ایمپلنت دندان مربوط به جایگاه قرارگیری فیکسچر است که بر این اساس در سه گروه زیر دسته‌بندی می‌شوند:
1- اندواستیل (Endosteal)
در این ایمپلنت از فیکسچرهای پیچی یا رزوه‌ای استفاده می‌شود و اباتمنت قرار گرفته بر روی آن از نوع صاف و یا تیغه‌دار است. در حال حاضر ایمپلنت اندواستیل به عنوان امن‌ترین و رایج‌ترین روش درمان شناخته می‌شود. در این روش، فیکسچر به طور مستقیم درون استخوان فک قرار داده می‌شود. از این رو به ایمپلنت فرو رونده نیز معروف است. ایمپلنت اندواستیل با سوراخ کردن استخوان فک، داخل آن کاشته می‌شود و بعد از چند ماه که ایمپلنت و استخوان به هم جوش خوردند، قسمت تاج را روی آن قرار می‌دهند. این روش معمولا برای جایگزینی یک دندان کاربرد دارد.
2- ساب پرواستیل (Subperiosteal)
محل قرارگیری این نوع ایمپلنت دندان روی استخوان فک و زیر بافت لثه است. ایمپلنت ساب پریواستیل دارای قاب فلزی از جنس کبالت، کروم و یا مولیبدن است. این روش درمانی امروزه رواج زیادی ندارد اما برای افرادی که توانایی استفاده از دندان مصنوعی را ندارند و زمانی که استخوان فک تراکم پایینی داشته باشد و یا امکان پیوند استخوان وجود نداشته باشد ایمپلنت ساب پریواستیل انجام می‌شود. این روش جایگزین مناسبی برای چند دندان از دست رفته در یک قسمت است.
3- زیگوماتیک (zygomatic)
این نوع ایمپلنت رواج چندانی ندارد و در موارد خاصی انجام می‌شود. در این روش، فیکسچر ایمپلنت دندان به جای استخوان فک، داخل استخوان زیگوماتیک که نزدیک به چشم و بینی قرار دارد، کاشته می‌شود. در افرادی که استخوان فک فاقد فضای کافی است و یا امکان اجرای سایر روش‌ها وجود ندارد به اجبار از این روش استفاده می‌شود. فاکتور مهم بعدی در دسته‌بندی انواع ایمپلنت دندان، جنس آن است. مقاومت و سازگاری ایمپلنت‌ها مورد مهمی است که باید مورد توجه قرار بگیرد.
انواع ایمپلنت براساس ماده به کار رفته در تولید آن
انواع ایمپلنت براساس ماده به کار رفته در تولید آن، عبارتند از:
تیتانیوم
ایمپلنت ساخته شده از جنس تیتانیوم رواج و کاربرد زیادی دارد. سازگاری این ماده با بدن انسان زیاد است و پس از قرارگیری در استخوان فک، رشد و عملکرد آن را مختل نمی‌کند. بلکه استخوان به طور اصولی رشد کرده و با فیکسچر تیتانیومی حالت منسجم پیدا می‌کند. به همین دلیل در طولانی مدت، نتایج رضایت بخشی دارد و قیمت آن مناسب است.
زیرکونیا
زیرکونیا به عنوان ماده جدید برای ساخت ایمپلنت معرفی می‌شود. ایمپلنت دندان زیرکونیا با بافت نرم دهان سازگاری دارد و زیبایی آن در مقایسه با ایمپلنت‌های تیتانیومی بیشتر است. چون رنگ آن به رنگ طبیعی دندان نزدیک‌تر است. این نوع ایمپلنت‌ها قیمت بیشتری نسبت به انواع تیتانیومی دارند. با این که ایمپلنت زیرکونیا قابلیت رقابت با انواع ایمپلنت ساخته شده از تیتانیوم را دارد اما در حال حاضر ایمپلنت‌های تیتانیومی در اولویت هستند.
مراحل مراقبت و انجام ایمپلنت دندان
مراقبت‌های قبل و بعد از ایمپلنت تاثیر زیادی در ماندگاری آن دارد. از این رو توصیه می‌شود پیش از انجام عمل، معاینات و بررسی‌های لازم را انجام داده و بعد از جراحی نکات مراقبتی را رعایت کنید. قبل از هر چیز باید به دندانپزشک متخصص و ماهر در این زمینه مراجعه کرده و از مناسب بودن روش درمانی ایمپلنت دندان با شرایط بدنی خود مطمئن شوید. کاشت ایمپلنت از طریق جراحی انجام می‌شود و بعد از ادغام شدن فیکسچر با استخوان، پروتز دندان روی آن قرار می‌گیرد. در طول این مدت و حتی بعد از آن باید روش‌های مراقبتی را جدی بگیرید.
اقدامات قبل از جراحی ایمپلنت دندان
- در ابتدا فرآیند انجام ایمپلنت و نحوه آماده شدن توسط دندانپزشک توضیح داده می‌شود.
- قبل از شروع درمان لازم است پرسشنامه مربوط به شرایط پزشکی را با دقت پر کنید. هرگونه بیماری و مصرف دارو را در این پرسشنامه درج کنید.
- قبل از انجام ایمپلنت، وضعیت لثه‌ها و دندان‌های مجاور به طور کامل بررسی می‌شود. درصورت وجود پوسیدگی و یا عفونت لثه، ابتدا این مشکلات برطرف می‌شوند تا هنگام انجام ایمپلنت و در دوران نقاهت مشکلات جدی به وجود نیاید.
- درصورت سالم بودن بافت‌های دهانی، اسکن مخصوص ایمپلنت دندان (CBCT و یا DVT) در مراکز رادیولوژی تخصصی تهیه می‌شود.
- مواردی مثل ضخامت و ارتفاع استخوان فک، محل قرارگیری سینوس‌ها و عبور اعصاب در اسکن بررسی شده و براساس این موارد، محل قرارگیری، نوع و سایز مناسب ایمپلنت توسط دندانپزشک تعیین می‌شود.
- درصورت وجود شرایط خاص پزشکی مانند مشکلات قلبی، فشارخون بالا، پیوند عضو و … بیمار باید داروی خاصی مصرف کند. انجام ایمپلنت در افرادی با بیماری‌های زمینه‌ای نیازمند مشورت با پزشک مربوطه است.
- قبل از جراحی ایمپلنت از مصرف مواد غذایی و داروهای رقیق کننده خون بپرهیزید.
- استراحت و خواب کافی به کاهش استرس و حفظ آرامش در حین جراحی کمک می‌کند.
- درصورت توصیه دندانپزشک می‌توانید قبل از جراحی از مسکن و آنتی بیوتیک استفاده کنید.
فرآیند عمل جراحی ایمپلنت دندان
این جراحی با بی‌حسی موضعی قابل انجام است و فرد در طول جراحی هوشیاری کامل دارد اما هیچ دردی احساس نمی‌کند. در افرادی که اضطراب زیادی دارند از داروی آرام‌بخش برای حفظ آرامش استفاده می‌شود. فرآیند جراحی ایمپلنت به این صورت است که بعد از بی‌حسی کامل لثه، دندانپزشک روی لثه را برش زده و پس از ایجاد سوراخ کوچکی در استخوان فک، فیکسچر ایمپلنت را داخل استخوان قرار می‌دهد. بعد از گذشت چند ماه، اباتمنت و روکش روی ایمپلنت نصب می‌شود.
معمولا جای‌گذاری ایمپلنت دندان پس از کشیدن دندان آسیب دیده به چند ماه زمان نیاز دارد. این مدت برای فک بالا بین 3 تا 6 ماه و در فک پایین 2 تا 4 ماه است. در این حالت، استخوان فک به طور کامل ترمیم می‌شود. البته در شرایط نادر و خاصی، کشیدن دندان و انجام جراحی در یک جلسه قابل انجام است. این روش به ایمپلنت فوری معروف است و فقط در شرایط خاصی انجام می‌شود. به ندرت پیش می‌آید که جراحی ایمپلنت با بیهوشی انجام شود. درصورت نیاز، این سبک جراحی در مراکز خاص قابل انجام است.
ایمپلنت دندان یک و دو مرحله‌ای
جراحی ایمپلنت به دو صورت تک مرحله‌ای و دومرحله‌ای قابل انجام است. هرکدام از این روش‌ها با شرایط متفاوتی انجام می‌شوند که در ادامه توضیح خواهیم داد.
1- ایمپلنت یک مرحله‌ای (non submerged)
درصورت عدم همپوشانی لثه پس از کشیدن دندان از روش یک مرحله‌ای استفاده می‌شود. در این روش، قسمتی از ایمپلنت قرار داده شده در استخوان، خارج از لثه قابل مشاهده است. در ایمپلنت یک مرحله‌ای، چند بخیه برای ترمیم لثه زده شده و بعد از گذشت چند ماه هنگام قرار دادن تاج دندان لازم نیست لثه دوباره برش داده شود.
برای ساخت روکش، پس از گذشت 2 ماه برای فک پایین و 3 ماه برای فک بالا، قالب‌گیری انجام می‌شود. در نهایت پروتز آماده شده و روی ایمپلنت قرار می‌گیرد. این نوع ایمپلنت دندان برای بیشتر بیماران انجام می‌شود.
2- ایمپلنت دو مرحله‌ای (submerged)
در این روش، پایه ایمپلنت درون استخوان قرار داده شده و پس از بخیه زدن لثه، روی آن به طور کامل پوشیده می‌شود. به طوری که ایمپلنت کاملا در زیر لثه قرار گرفته و در فضای داخل دهان قابل مشاهده نیست. در این حالت، ایمپلنت از آلودگی‌های محیطی و فشار وارد شده به آن در امان می‌ماند.
در ایمپلنت دو مرحله‌ای، پس از گذشت زمان مورد نیاز برای جوش خوردن پایه و استخوان، لثه را به طور جزئی برش داده و قطعه پیچ مانندی روی ایمپلنت دندان قرار داده می‌شود. بعد از یک الی دو هفته لثه ترمیم شده و قالب‌گیری انجام می‌شود. در برخی موارد تا زمان ساخته شدن روکش اصلی، یک پروتز متحرک به صورت موقت روی ایمپلنت قرار داده می‌شود. این پروتز را باید شب‌ها به هنگام خواب از دهان خارج کرد.
در هر دو روش، قرار دادن پروتز موقت تا زمان آماده شدن پروتز نهایی باعث حفظ زیبایی شده و مشکلات مربوط به جویدن غذا را تا حدودی برطرف می‌کند.
مراقبت‌های بعد از جراحی ایمپلنت دندان
این گروه از مراقبت‌ها مواردی مثل رعایت بهداشت دهان و دندان، تغذیه مناسب و مصرف دارو را شامل می‌شود. بعد از انجام جراحی ایمپلنت توصیه می‌شود نکات زیر را رعایت کنید.
– درصورت جراحی با بی‌حسی موضعی می‌توانید به تنهایی به خانه بازگردید. اما چنانچه عمل تحت بیهوشی انجام شده حضور یک نفر به عنوان همراه ضروری است.
– گاز استریل گذاشته شده روی زخم را پس از 2 ساعت تعویض کنید و درصورت خونریزی از گاز استریل تمیز استفاده کنید.
– بهتر است بعد از فرآیند جراحی استراحت کنید. پس از چند ساعت اثر داروی بی‌حسی از بین می‌رود و ممکن است احساس درد و ناراحتی داشته باشید. داروهای مسکن به کاهش درد کمک می‌کنند. برای کاهش تورم در 24 ساعت اول، می‌توانید از کمپرس یخ استفاده کنید.
– درصورتی که دندانپزشک برای جلوگیری از عفونت پس از جراحی ایمپلنت دندان آنتی بیوتیک تجویز کند باید آن را به طور منظم مصرف کنید.
– رعایت بهداشت دهان و دندان با استفاده از نخ دندان و مسواک نرم ضروری است. مسواک نرم از ایجاد خراش بر روی سطح ایمپلنت جلوگیری می‌کند. درصورت تجویز دندانپزشک از محلول دهان شویه برای شستشوی دهان استفاده کنید.
– تا چند روز بعد از انجام ایمپلنت، غذاهای نرم و مایعات مصرف کنید و از خوردن غذاهای سفت و نوشیدنی‌های خیلی گرم و خیلی سرد خودداری کنید. همچنین برای نوشیدن مایعات نباید از نی استفاده شود.
– تف کردن آب دهان ممکن است باعث خونریزی و احساس درد در محل جراحی شود. آب دهان را به آرامی و با کمک دستمال تمیز تخلیه کنید.
– درصورت مصرف الکل و دخانیات باید بعد از جراحی ایمپلنت دندان، این عادت را برای چند ماه ترک کنید تا عمل موفقیت آمیز باشد.
– درنهایت برای کنترل ایمپلنت و جلوگیری از بروز مشکلات احتمالی، مراجعه به دندانپزشک در سال اول، هر 6 ماه یکبار توصیه می‌شود.
مزایای ایمپلنت نسبت به درمان‌های دیگر
آگاهی از مزایای ایمپلنت دندان و میزان موفقیت این روش درمانی باعث می‌شود افراد با اعتماد بیشتری این روش درمانی را انتخاب کنند. ایمپلنت‌ها با قرارگیری به صورت ثابت، به عنوان جزئی از دهان محسوب می‌شوند و هنگام غذا خوردن و خوابیدن، مشکلات پروتزهای متحرک را ندارند. مهمترین مزایای ایمپلنت به شرح زیر است:
1-استحکام کافی و طول عمر بالا
پایه‌های ایمپلنت مقاومت بالایی در برابر فشار دارند و پس از ادغام با استخوان فک، عملکردی شبیه به ریشه دندان خواهند داشت. موفقیت این روش درمانی بالای 97% است و درصورت مراقبت صحیح، می‌توانید تا آخر عمر از این دندان‌ها استفاده کنید.
2- ظاهر زیبا و طبیعی
روکش ایمپلنت دندان با شباهت زیادی به دندان‌های طبیعی ساخته می‌شود و پس از قرارگیری در دهان به سختی از دندان طبیعی تشخیص داده می‌شود. همچنین با پر کردن استخوان فک، زیبایی و فرم صورت را حفظ می‌کند.
3-بهبود تکلم و افزایش اعتماد به نفس
وجود دندان‌های لق و متحرک در دهان از کیفیت صحبت کردن می‌کاهد و مشکلات زیادی ایجاد می‌کند. در حالیکه ثابت بودن ایمپلنت باعث بهبود صحبت کردن و ایجاد ارتباط بهتر با دیگران می‌شود. همچنین باعث می‌شود لبخند زیباتری داشته باشید. درنتیجه اعتماد به نفس فردی را افزایش می‌دهد.
4-پیشگیری از تحلیل لثه
تحلیل لثه به مرور زمان مشکلات زیادی برای افراد ایجاد می‌کند. ایمپلنت دندان با قرارگیری در استخوان فک و جوش خوردن با آن، فرم استخوان و لثه را حفظ کرده و از تحلیل رفتن آن‌ها جلوگیری می‌کند.
5-جلوگیری از آسیب دیدگی دندان‌های مجاور
در فرآیند ایمپلنت برخلاف سایر روش‌های درمانی مانند بریج، از دندان‌های مجاور به عنوان تکیه‌گاه استفاده نمی‌شود. بلکه استخوان فک نقش حمایتی برای ایمپلنت را دارد. از این رو در روش ایمپلنت، دندان‌های مجاور تراش داده نمی‌شوند و به صورت سالم باقی می‌مانند.
هزینه ایمپلنت دندان
سوال مهمی که ذهن بسیاری از افراد را قبل از انجام ایمپلنت مشغول می‌کند، این است که چقدر هزینه برای درمان باید بپردازم؟ درواقع هزینه ایمپلنت نسبت به این که توسط پزشک متخصص در مطب انجام می‌شود یا در مراکز درمانی دولتی، نوع مواد استفاده شده و شرایط جسمانی افراد متفاوت است. در کنار جراحی ایمپلنت باید برای عکس‌برداری و داروهای تجویز شده هزینه جداگانه بپردازید. به طورکلی ایمپلنت جزو درمان‌های گران قیمت است و تعیین هزینه دقیق آن به عوامل زیر بستگی دارد:
سلامت و تراکم استخوان فک
اگر استخوان مورد نظر دارای ضخامت، ارتفاع و تراکم کافی باشد پایه ایمپلنت به طور مستقیم داخل آن قرار داده می‌شود. اما درصورت تحلیل استخوان و مناسب نبودن اندازه آن، باید ابتدا پیوند استخوان انجام شده و سپس ایمپلنت دندان جای‌گذاری شود. در این شرایط هزینه درمان بیشتر می‌شود.
نوع ایمپلنت
همانطور که در بخش‌های قبلی توضیح دادیم ایمپلنت انواع مختلفی دارد و نسبت به این که از کدام نوع در فرآیند درمان استفاده شود هزینه جراحی ایمپلنت متفاوت خواهد بود. جنس پایه و روکش، قطر و سایز ایمپلنت در تعیین قیمت آن تاثیرگذار هستند.
تعداد دندان
این کاملا طبیعی است که ایمپلنت یک دندان هزینه کمتری نسبت به درمان چند دندان با این روش دارد. اگر بخواهید تعداد زیادی از دندان‌های خود را به روش ایمپلنت درمان کنید باید هزینه بیشتری بپردازید.
نوع و جنس پروتز
پروتزهایی که روی پایه ایمپلنت دندان قرار می‌گیرند انواع مختلفی دارند و با استفاده از متریال‌های گوناگونی ساخته می‌شوند. نسبت به این که کدام نوع پروتز مورد استفاده قرار بگیرد هزینه درمان متفاوت خواهد بود. برای مثال، پروتز ثابت در مقایسه با نوع متحرک از قیمت بالاتری برخوردار است.
برند ایمپلنت
ایمپلنت‌های دندانی توسط برندهای متنوعی تولید می‌شوند و قیمت هرکدام از آن‌ها متفاوت است. برای آگاهی از هزینه هر برند ایمپلنت و این که کدام یک برای شما مناسب‌تر است باید به دندانپزشک متخصص مراجعه کنید.
کاربردهای ایمپلنت برای درمان مشکلات دندان
مهمترین کاربرد ایمپلنت دندان، جایگزینی دندان‌هایی است که به دلایل مختلفی از دست رفته‌اند. بهترین روش برای پر کردن جای خالی دندان‌های شکسته، پوسیده و کشیده شده، ایمپلنت است. علاوه بر این مورد، از روش درمانی ایمپلنت برای برطرف کردن مشکلات دندانی دیگر نیز استفاده می‌شود که در این بخش به چند مورد اشاره می‌کنیم.
کاربرد به عنوان تکیه‌گاه
ایمپلنت‌ها به دلیل ثبات و دوام بالایی که دارند در روش‌های درمانی دیگر مانند بریج دندان به عنوان پایه و تکیه‌گاه عمل کرده و از وارد شدن بار اضافی به دندان‌های مجاور جلوگیری می‌کنند. در این حالت قوس دندانی شکل بهتری به خود می‌گیرد.
استفاده در ارتودنسی به صورت مینی ایمپلنت
در شرایطی که روش‌های سنتی برای ایجاد لنگرگاه برای حرکت دندان‌ها در ارتودنسی عملکرد مناسبی ندارند، از مینی ایمپلنت دندان به صورت موقت در استخوان آرواره برای ایجاد نقاط اتکا برای وارد کردن نیرو به دندان‌ها استفاده می‌شود. در این حالت، نتایج بهتری از حرکت دقیق دندان‌ها حاصل می‌شود. پس از اتمام درمان، ایمپلنت‌ها را از فک خارج می‌کنند.
بازسازی کامل فک
یکی دیگر از کاربردهای ایمپلنت، جایگزینی آن برای تمام دندان‌ها است. افرادی که همه دندان‌های خود را از دست داده‌اند و امکان استفاده از دندان‌های مصنوعی متحرک را ندارند، می‌توانند با کاشت چهار ایمپلنت در هر فک (بالا یا پایین) تمام دندان‌ها را به صورت ثابت جای‌گذاری کنند. در این روش، تمام پروتزها با همان تعداد ایمپلنت دندان پشتیبانی می‌شوند.
ثابت نگهداشتن دندان‌های مصنوعی
عدم ثبات دندان‌های مصنوعی، مشکلات و ناراحتی‌های زیادی را برای بیماران ایجاد می‌کند. ایمپلنت قابلیت پشتیبانی از دندان‌های مصنوعی را دارد و با فشار دادن اوردنچر (نوعی پروتز دندانی که برای ثابت ماندن به ایمپلنت نیاز دارد) در دهان، دندان‌های مصنوعی به طور کامل در جای خود ثابت می‌شوند. در مواقع نیاز هم می‌توان اوردنچر را با فشار کمی خارج کرد. قرارگیری ایمپلنت‌ها در امتداد قوس، ثبات بیشتر را تضمین می‌کند.
چه افرادی می‌توانند دندان‌های خود را ایمپلنت کنند؟
ایمپلنت دندان برای افراد بالای 18 سال که رشد استخوانی آن‌ها تکمیل شده قابل انجام است. اگر فردی در سنین کودکی دندان دائمی خود را از دست بدهد، برای انجام ایمپلنت باید تا سن 16-18 سالگی صبر کند.
افرادی که لثه سالم و استخوان با تراکم کافی دارند در گروه افراد مناسب برای انجام ایمپلنت قرار می‌گیرند. همچنین یکی از شرایط مناسب بودن برای انجام ایمپلنت، رعایت بهداشت دهان و دندان است.
انجام ایمپلنت برای کسانی که تمام دندان‌های فک جلو یا فک عقب را از دست داده‌اند، مناسب است.
افرادی که توانایی استفاده از دندان‌های مصنوعی متحرک را ندارند، بهتر است ایمپلنت کنند.
کسانی که به خاطر مشکلات دندانی دچار مشکل در گفتار شده‌اند می‌توانند با انجام ایمپلنت دندان این مشکل را برطرف کنند.
چنانچه یک دندان و یا تعداد بیشتری از دندان‌ها از دست رفته باشد و بین دندان‌های سالم و طبیعی فاصله مناسبی وجود داشته باشد، می‌توان از روش درمانی ایمپلنت استفاده کرد.
چه افرادی نمی‌توانند دندان‌های خود را ایمپلنت کنند؟
در بخش قبلی شرایط مناسب برای انجام ایمپلنت را شرح دادیم، اما تعدادی از افراد به دلیل شرایط خاص نمی‌توانند از این روش درمانی بهره‌مند شوند. شرایط نامناسب برای انجام ایمپلنت به شرح زیر است:
- درصورت وجود عفونت دندان و یا فک نباید ایمپلنت انجام شود. چون باعث شکست این درمان و ایجاد مشکلات جدی می‌شود. ابتدا باید مشکل عفونت را برطرف کرده و سپس نسبت به انجام ایمپلنت اقدام کرد.
- جراحی ایمپلنت دندان در افراد مبتلا به دیابت نیازمند دقت بیشتری است و باید سطح قند خون این افراد توسط پزشک تحت کنترل قرار بگیرد.
- مصرف دخانیات و الکل، درصد موفقیت ایمپلنت را کاهش می‌دهد. از این رو برای افرادی که سیگار می‌کشند کاشت دندان به روش ایمپلنت انجام نمی‌شود. درصورت تصمیم به جراحی ایمپلنت باید برای مدتی مصرف دخانیات و الکل کنار گذاشته شود.
- درصورت مصرف داروهای ضد انعقاد خون و یا آسپرین نمی‌توانید دندان‌های خود را ایمپلنت کنید. برای انجام این درمان باید از حدود یک هفته قبل، مصرف این داروها زیر نظر پزشک مربوطه قطع شود و یا داروی جایگزینی که مشکلی در انعقاد خون به وجود نمی‌آورد، مصرف کنید.
- گروه دیگری که نمی‌توانند تحت درمان ایمپلنت دندان قرار بگیرند، کسانی هستند که رادیوتراپی به ویژه در قسمت فک و صورت انجام داده‌اند و یا از داروهای بیس فسفونات برای جلوگیری از تحلیل استخوان، درمان هیپروکلسمی و سرطان استفاده می‌کنند.
- تا حد امکان توصیه می‌شود خانم‌های باردار از انجام ایمپلنت در این دوران خودداری کنند.
عوارض و خطرات ایمپلنت دندان
ایمپلنت جزو روش‌های درمانی موفق است اما احتمال دارد مانند هر روش درمانی دیگری عوارضی داشته باشد. عوارض ایمپلنت به صورت کوتاه مدت و بلند مدت بروز می‌کند. عوارض موقت و کوتاه مدت ایمپلنت که بسیار رایج هستند شامل موارد زیر است:
درد و خونریزی
همه افراد بعد از انجام ایمپلنت، درد را در ناحیه جراحی شده و اطراف آن تجربه می‌کنند. اما شدت آن در هر فردی متفاوت است. مصرف داروهای مسکن بهترین راه برای تسکین درد است. همچنین ممکن است تا چند ساعت بعد از جراحی کمی خونریزی وجود داشته باشد. اگر خونریزی شدید باشد مراجعه به دندانپزشک ضروری است.
تورم و کبودی
یکی از عوارض ایمپلنت دندان، متورم شدن بافت لثه و قسمتی از صورت در اثر فشار وارد شده به استخوان فک است. حتی در برخی افراد مقداری کبودی در ناحیه صورت مشاهده می‌شود. این عارضه معمولا تا یک هفته فروکش می‌کند.
بی‌حسی و گزگز
پس از انجام ایمپلنت، بی‌حسی موقت و احساس سوزن سوزن شدن در لب‌ها و ناحیه جراحی شده طبیعی است. در برخی مواقع آسیب دیدگی جزئی رشته‌های عصبی فک نیز منجر به بی‌حسی موقت می‌شود. اما درصورت ادامه‌دار بودن باید به دندانپزشک اطلاع دهید.
احساس لقی در دندان‌های مجاور
وارد شدن فشار به دندان‌های کناری هنگام انجام ایمپلنت دندان ممکن است باعث لق شدن جزئی آن‌ها شود. وضعیت لقی دندان‌های مجاور در کمتر از یک ماه برطرف می‌شود.
این عوارض جانبی طبیعی هستند و معمولا در مدت زمان کوتاهی از بین می‌روند. اما برخی از عوارض ممکن است برای مدت بیشتری ماندگار باشند. البته این عوارض چندان شایع نیستند و درصورت انجام جراحی توسط پزشک غیرمتخصص بروز می‌کنند. ازجمله عوارض طولانی مدت و جدی ایمپلنت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
– عفونت لثه و بافت اطراف ایمپلنت
– شل شدن ایمپلنت
– بی‌حسی دائمی صورت در اثر آسیب دیدگی شدید رشته‌های عصبی
– مشکلات سینوسی
– شکست درمان ایمپلنت
مراحل ایمپلنت دندان
اولین مرحله برای انجام ایمپلنت، مراجعه به دندانپزشک متخصص در این زمینه و دریافت مشاوره است. چنانچه قصد دارید یک یا چند دندان خود را ایمپلنت کنید باید وضعیت دهان و دندان‌های شما مورد بررسی قرار بگیرد. برای انجام ایمپلنت باید مراحل زیر سپری شود: (مرحله 2 شامل تمام افراد نمی‌شود.)
1- ارزیابی وضعیت استخوان و دندان‌ها
قبل از شروع درمان باید عکس‌برداری دقیق از ناحیه فک و صورت انجام شود. دندانپزشک به کمک نتایج اسکن، حجم و تراکم استخوان، وضعیت سینوس‌ها و دندان‌های مجاور را بررسی می‌کند. سپس زمان جراحی مشخص می‌شود.
2- آماده سازی قبل از جراحی
در برخی افراد به علت شرایط جسمی نامناسب لازم است پیوند استخوان و یا لیفت سینوس انجام شود. اگر دندان آسیب دیده هنوز خارج نشده باشد به آرامی کشیده می‌شود. سپس حدود 2 تا 6 ماه زمان داده می‌شود تا دهان برای انجام ایمپلنت دندان به وضعیت مناسبی برسد.
3- تزریق داروی بی‌حسی
قبل از شروع جراحی ایمپلنت، با تزریق داروی بی‌حسی آن قسمت از فک که قرار است ایمپلنت در آن قرار بگیرد کاملا بی‌حس می‌شود.
4- جای‌گذاری ایمپلنت
در این مرحله دندانپزشک برای دسترسی به استخوان فک، برش کوچکی روی لثه ایجاد می‌کند. سپس با دریل مخصوص دندانپزشکی، سوراخی به اندازه پایه ایمپلنت در استخوان ایجاد کرده و پایه پیچ مانند را داخل آن قرار می‌دهد. سپس بافت لثه در اطراف ایمپلنت بخیه زده می‌شود.
5- منتظر ماندن برای جوش خوردن ایمپلنت
پس از کاشت ایمپلنت دندان حدود 2 تا 6 ماه زمان نیاز است تا پایه ایمپلنت به طور کامل با استخوان فک ادغام شود. این زمان در افراد نسبت به شرایط استخوان متغیر است. در طول این مدت به منظور ثبات کامل ایمپلنت باید از وارد کردن هرگونه فشار بر روی آن پرهیز کرد.
6- قالب‌گیری
پس از این که ایمپلنت به ثبات کافی رسید، اباتمنت روی پایه ایمپلنت بسته می‌شود. درصورتی که پایه به طور کامل زیر بافت لثه باشد برش کوچکی روی لثه ایجاد می‌کنند. پس از نصب اباتمنت، برای ساخت روکش مورد نظر قالب‌گیری انجام می‌شود.
7- ساخت روکش
در این مرحله قالب‌ها به لابراتوار فرستاده می‌شوند تا روکش به صورت سفارشی ساخته شود. رنگ، اندازه و جنس روکش ایمپلنت باتوجه به دندان‌های هر فرد به صورت مجزا انتخاب می‌شود.
8- نصب پروتز نهایی
آخرین مرحله از ایمپلنت دندان، وصل کردن روکش به پایه است. پس از آماده شدن پروتز در لابراتوار، این قطعه برای دندانپزشک ارسال شده و درنهایت پروتز ایمپلنت روی اباتمنت بسته می‌شود.
ایمپلنت فوری یا یک روزه دندان
این روش برای افرادی مناسب است که محدودیت زمانی دارند و می‌خواهند دندان‌های خود به خصوص دندان جلو را به روش ایمپلنت جای‌گذاری کنند. ایمپلنت فوری همانند کاشت ایمپلنت سنتی انجام می‌شود. با این تفاوت که طول درمان آن کوتاه‌تر است. درواقع این نوع کاشت در یک روز انجام می‌شود و روکش موقتی را روی آن قرار می‌دهند. پس از آماده شدن پروتز اصلی، این روکش تعویض می‌شود. تمام مراحل ایمپلنت دندان فوری در کمتر از یک ماه انجام می‌شود. پایه‌های مورد استفاده در این روش، با سرعت بالایی به استخوان فک جوش می‌خورند. کاهش تعداد جلسات برای مراجعه و جای‌گذاری سریع دندان، مزیت اصلی این روش است.
البته برای بهره‌مندی از این روش کاشت، فرد مورد نظر باید شرایط مناسب را داشته باشد. به عنوان مثال، عرض ناحیه‌ای که قرار است پایه ایمپلنت در آن کاشته شود نباید بیشتر از عرض ایمپلنت باشد. این نوع ایمپلنت در بافت استخوانی نرم قابل انجام نیست. همچنین افراد سیگاری و مبتلا به دیابت نمی‌توانند ایمپلنت فوری انجام دهند. چون ادغام پایه ایمپلنت و استخوان فک در این افراد به زمان بیشتری نیاز دارد.
روش‌های ایمپلنت دندان و توضیح نحوه انجام هرکدام
ایمپلنت با تکنیک‌های متنوعی قابل انجام است و این موضوع به دندانپزشک این امکان را می‌دهد که متناسب با وضعیت دهان و دندان هر بیمار از تکنیک مناسب استفاده کند. برخی از روش‌ها به طور مستقیم مربوط به کاشت ایمپلنت هستند اما در بعضی روش‌ها از ایمپلنت به عنوان روش کمکی در کنار درمان‌های دیگر استفاده می‌شود. تعدادی از این روش‌ها عبارتند از:
روش کاشت پروتز (snap in)
این روش معمولا برای افرادی که تمام دندان‌های فک پایین را از دست داده‌اند، انجام می‌شود. در روش پروتز snap-in برای نگهداری از استخوان فک پایین، دو پایه ایمپلنت در نزدیکی جایگاه دندان‌های نیش فک پایین قرار داده می‌شود. سپس دندان مصنوعی روی لثه قرار گرفته و اتصال آن به پایه‌های ایمپلنت دندان باعث جلوگیری از حرکت پروتز می‌شود. صحبت کردن و غذا خوردن آسان و بدون مشکل از مزایای این روش است.
روش کاشت چندگانه
این تکنیک، بهترین روش برای رهایی از پروتزهای متحرک است. دندانپزشک باتوجه به آناتومی و اندازه فک، تعدادی ایمپلنت را با فاصله مساوی درون استخوان فک قرار می‌دهد. درنهایت پروتزها روی این پایه‌ها ثابت می‌شوند.
کاشت دندان کوتاه
ایمپلنت دندان کوتاه (MDI) روشی نسبتا کم تهاجمی است و معمولا درصورتی که استخوان کافی در فک وجود نداشته باشد از این روش ایمپلنت استفاده می‌شود. طول ایمپلنت‌های پایه کوتاه بین 5 تا 8 میلیمتر است. با این حال به خوبی با استخوان ادغام می‌شوند. چون سطح تماس آن‌ها با استخوان بیشتر است. این ایمپلنت‌ها برای فک بالا و پایین قابل استفاده هستند. اما اولویت بیشتر با فک پایین است.
کاشت اوردنچر
کاشت اوردنچر بر پایه ایمپلنت یکی از روش‌های درمانی ترکیبی است. در این تکنیک یک ردیف کامل از دندان‌های مصنوعی توسط تعدادی از پایه‌های ایمپلنت نگه‌داشته می‌شوند. درواقع هر پایه وظیفه کنترل و نگهداری چند دندان را دارد. تعداد پایه‌های کاشته شده در این روش به نوع فک و نیروی وارد شده به آن بستگی دارد. ولی در حالت کلی 4 تا 6 پایه در هر فک کاشته می‌شود. نوعی از این کاشت به اوردنچر میله‌ای معروف است که در آن فقط دو پایه ایمپلنت در نزدیکی دندان‌های نیش قرار داده شده و با میله به یکدیگر وصل می‌شوند.
روش کاشت All on 4
یکی از روش‌های پرکاربرد برای جایگزینی تمام دندان‌ها است. در این روش ایمپلنت دندان، در هر یک از فک‌های بالا و یا پایین، فقط 4 ایمپلنت کاشته می‌شود. تمام پروتزها به صورت قوس کامل روی این پایه‌ها قرار داده می‌شوند. هزینه این روش کاشت ایمپلنت در مقایسه با سایر روش‌ها کمتر است و نیاز به پیوند استخوان ندارد. در شرایط خاصی به دلیل وضعیت غیرعادی آناتومی فک، کاشت ایمپلنت‌ها به صورت زاویه‌دار انجام می‌شود.
کاشت ایمپلنت با لیزر
در این روش جدید و پیشرفته به جای دریل مخصوص و دستگاه پانچ، از اشعه لیزر با طول موج خاص برای سوراخ کردن استخوان فک استفاده می‌شود. دقت بسیار بالا و روند بهبودی سریع از مزایای این روش ایمپلنت است.
ایمپلنت دندان در دوران بارداری
بالا بودن سطح هورمون‌ها در دوران بارداری، نظم طبیعی بدن را بر هم می‌زند و احتمال عفونت و بروز برخی عوارض در این دوران بیشتر است. به همین دلیل بیشتر دندانپزشک‌ها از انجام ایمپلنت برای خانم‌های باردار خودداری می‌کنند. بدن در این دوران به علت تحمل فشار زیاد و مقابله با استرس، مستعد پذیرش انواع عفونت‌ها است و درصورتی که ایمپلنت دندان انجام شود احتمال شکست درمان و ایجاد مشکلات بیشتر، افزایش می‌یابد. اگر قصد دارید یک یا چند دندان خود را به روش ایمپلنت جایگزین کنید بهتر است تا اتمام دوره بارداری صبر کنید.
ایمپلنت دیجیتال
با ورود فناوری‌های پیشرفته به حوزه دندانپزشکی، امکان انجام ایمپلنت به صورت دیجیتال فراهم شده است. در این روش هنگام رادیولوژی، یک نمونه سه بعدی در کنار عکس برای دندانپزشک ارسال می‌شود. ایمپلنت دیجیتال با کمک یک نرم‌افزار مخصوص انجام می‌شود. تمام اطلاعات مشخص شده در نتیجه رادیولوژی ازجمله محل عبور عصب‌ها، محل دقیق سینوس‌ها، عرض و طول استخوان و … به این نرم‌افزار داده می‌شود. حتی زاویه قرارگیری ایمپلنت دندان نیز به طور دقیق مشخص می‌شود. از این رو هنگام جراحی احتمال بروز هیچ گونه خطای انسانی وجود ندارد.
در جراحی ایمپلنت دیجیتال نیز مانند سایر روش‌ها از بی‌حسی استفاده می‌شود. سپس گاید جراحی داخل دهان قرار داده شده و بدون برش لثه به روش سنتی، سوراخ‌کاری استخوان فک انجام می‌شود. میزان درد، خونریزی، التهاب و تورم در روش کاشت ایمپلنت دیجیتال به حداقل می‌رسد. کاهش زمان کاشت و تعداد جلسات مراجعه به دندانپزشکی از دیگر مزایای این روش است. همچنین به علت عدم برش زدن لثه عوارض جانبی کمتری دارد و بعد از انجام ایمپلنت دندان از تحلیل رفتن استخوان فک جلوگیری می‌کند. حتی در افراد مبتلا به دیابت و کسانی که استخوان فک آن‌ها عرض کمی دارد می‌توان از کاشت دیجیتال استفاده کرد. بیشترین علت محبوبیت ایمپلنت دیجیتال، دروه نقاهت کوتاه و کیفیت بالای درمان است. تنها موردی که می‌توان به عنوان معایب ایمپلنت دیجیتال معرفی کرد، هزینه بالای آن است.
بهترین برند ایمپلنت دندان
درحال حاضر ایمپلنت‌های دندانی توسط کشورهای مختلفی تولید می‌شوند و از بین آن‌ها می‌توان به ایمپلنت‌های کره‌ای، سوئیسی، آمریکایی، ایرانی و اروپایی اشاره کرد. در ذهن بسیاری از افراد این سوال مطرح می‌شود که کدام برند ایمپلنت بهتر است؟
اگر بخواهیم واقع بینانه به این مسئله نگاه کنیم، تمام ایمپلنت‌ها در نوع خود بهترین هستند. تمامی برندها سعی در تولید ایمپلنت دندان با کیفیت بالا دارند و بیشتر ایمپلنت‌ها از ویژگی‌های مشابهی برخوردار هستند. ممکن است ایمپلنت‌های تولید شده توسط برندهای مختلف از نظر درجه کیفیت در حد بسیار کمی با یکدیگر تفاوت داشته باشند اما کیفیت همه آن‌ها در بهترین حد ممکن است.
نوع، جنس و برند ایمپلنت توسط دندانپزشکان انتخاب می‌شود و شما نقشی در این موضوع ندارید. از این رو بهتر است دندانپزشکی را برای انجام ایمپلنت انتخاب کنید که مطمئن باشید درمان شما را با استفاده از مواد باکیفیت و در عین حال با هزینه مناسب انجام می‌دهد.
انواع روش ایمپلنت‌های دندان
برای کاشت ایمپلنت دندان از دو روش رایج سنتی و پانچ استفاده می‌شود. هرکدام از این روش‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند و نسبت به شرایط افراد، یکی از آن‌ها انجام می‌شود.
1- روش استاندارد یا سنتی
کاشت ایمپلنت به روش سنتی، همان روش متداول است که برای بیشتر افراد انجام می‌شود. در این روش بعد از بی‌حسی، لثه را برش زده و فیکسچر ایمپلنت درون استخوان فک قرار داده می‌شود. سوراخ کردن استخوان در روش سنتی با استفاده از دریل مخصوص انجام می‌شود. پس از قرار دادن ایمپلنت، روی لثه بخیه زده می‌شود و بعد از گذشت 3 تا 6 ماه که پایه به استخوان جوش خورد، دوباره روی لثه را برش زده و بعد از قرار دادن اباتمنت، قالب‌گیری و ساخت پروتز انجام می‌شود.
کاشت ایمپلنت دندان به روش استاندارد یا سنتی مقاومت و ماندگاری بسیار خوبی دارد و همه افراد می‌توانند از این روش بهره‌مند شوند. اما پروسه درمان با این روش طولانی است و به علت برش و سوراخ‌کاری با دریل، میزان درد و خونریزی آن نسبتا بیشتر است. همچنین احتمال خطا در این نوع کاشت وجود دارد. چون دندانپزشک محل عصب‌ها، سینوس‌ها و ریشه دندان‌های مجاور را براساس نتایج اسکن در ذهن خود تصور می‌کند و از ابزار مناسب برای تشخیص فاصله‌ها کمک می‌گیرد.
2- روش پانچ
کاشت ایمپلنت به روش پانچ، روش نسبتا جدیدی است که دردسرهای ایمپلنت سنتی را ندارد. در این روش، به جای برش لثه و سوراخ‌کاری با دریل، از دستگاه‌های پانچ مانند برای ایجاد سوراخ در فک استفاده می‌شود. سپس پایه را داخل آن قرار داده و روی ایمپلنت دندان با روکش موقت پوشانده می‌شود. پس از 3 ماه قالب‌گیری انجام شده و پروتز نهایی پس از یک یا دو هفته روی پایه قرار داده می‌شود.
کل مراحل روش پانچ را در یک جلسه می‌توان انجام داد و میزان درد و خونریزی آن بسیار کمتر است. در این روش، بیمار دوران نقاهت کوتاه‌تری را سپری می‌کند و به علت عدم برش، به بافت‌های اطراف ایمپلنت آسیب کمتری وارد می‌شود. بسیاری از بیماران پس از انجام ایمپلنت به روش پانچ، کبودی صورت را تجربه نمی‌کنند. البته برخورداری از لثه سالم، استخوان کافی و عدم وجود عفونت برای انجام این روش از ایمپلنت ضروری است
آیا ایمپلنت دندان درد دارد؟
تزریق داروی بی‌حسی موضعی قبل از انجام ایمپلنت باعث می‌شود آن قسمت از فک کاملا بی‌حس شده و در حین جراحی هیچ دردی احساس نکنید. پس از اتمام جراحی و از بین رفتن اثر بی‌حسی، کاملا طبیعی است که احساس ناخوشایند و کمی درد داشته باشید. این درد پس از چند روز برطرف می‌شود و برای تسکین آن می‌توانید از داروهای مسکن استفاده کنید. در موارد خاص و پیچیده مانند ناتوانی ذهنی و مشکلات شدید عصبی برای پیشگیری از ایجاد اختلال در روند جراحی، بیمار برای مدت کوتاهی تحت اثر داروی بیهوشی قرار می‌گیرد.
ایمپلنت دندان چقدر طول می‌کشد؟
هنگامی که به قصد انجام ایمپلنت به دندانپزشک مراجعه می‌کنید، پس از ارزیابی‌های مورد نیاز یک برنامه زمانی تقریبی برای شما مشخص می‌شود. این که انجام ایمپلنت چقدر طول می‌کشد به وضعیت هر فرد بستگی دارد. به طور کلی بعد از کاشت پایه ایمپلنت مدت زمان انتظار برای رشد استخوان و جوش خوردن با ایمپلنت حدود 3 تا 6 ماه است. درصورت عدم برخورداری از شرایط مناسب، قبل از ایمپلنت دندان باید پیوند استخوان و یا لیفت سینوس انجام شود که در این صورت دوره درمان طولانی‌تر می‌شود.
در برخی موارد که وضعیت لثه و استخوان بیمار در شرایط مناسبی قرار دارد تمام مراحل کاشت ایمپلنت و وصل روکش در یک روز قابل انجام است. البته این روش کاشت برای دستیابی سریع‌تر به طرح لبخند زیبا کاربرد دارد و تا زمان ثبات کامل ایمپلنت نباید فشار اضافی بر روی آن وارد شود. درواقع این دندان قبل از رسیدن به استحکام کافی، نباید برای جویدن غذا مورد استفاده قرار بگیرد. برای اطلاع دقیق از طول دوره درمان ایمپلنت باید با پزشک خود مشورت کنید.
جمع‌بندی
بسیاری از افراد در مورد نحوه انجام ایمپلنت کنجکاو هستند و در برخی موارد، عدم آگاهی منجر به ایجاد ترس و استرس بیش از حد می‌شود. در این مقاله سعی کردیم مطالب مربوط به ایمپلنت دندان را به طور واضح و ساده توضیح دهیم. یکی از مهمترین مسائلی که باید به آن توجه داشته باشید انتخاب و مراجعه به دندانپزشک متخصص است. جراحی ایمپلنت حساسیت بالایی دارد و باید توسط پزشک ماهر و متخصص انجام شود. همچنین اگر می‌خواهید درصد موفقیت درمان شما بالا باشد، باید مراقبت‌های قبل و بعد از ایمپلنت را جدی بگیرید. ایمپلنت به روش‌های مختلفی قابل انجام است و دندانپزشک نسبت به وضعیت استخوان فک و دندان‌های شما و بعد از بررسی کامل و دقیق، مناسب‌ترین روش ایمپلنت را برای درمان انتخاب می‌کند.
واحد تحقیق و توسعه: کلینیک دندانپزشکی تیک
